คาร์บอนเครดิต(Carbon Credit) คืออะไร ? ทำไมหลายประเทศให้ความสำคัญ

คาร์บอนเครดิต หรือ Carbon credit คือ ส่วนต่างของปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ที่ปล่อยออกมาต่ำกว่าเกณฑ์ ซึ่งมีปริมาณเทียบเท่ากับปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ 1 ตันที่กักเก็บหรือไม่ถูกปล่อยออกมา หรือมีหน่วยเป็น “ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า” (tCO2eq) ซึ่งคาร์บอนเครดิตเปรียบเสมือนมาตรการที่ใช้จัดการกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สอดคล้องไปกับข้อตกลงระหว่างประเทศอย่างอย่างเช่น พิธีสารเกียวโต (Kyoto Protocol) และความตกลงปารีส (Paris Agreement)

สำหรับแนวคิดเรื่องคาร์บอนเครดิตนั้นถูกพูดถึงครั้งแรกในพิธีสารเกียวโต (Kyoto Protocol) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ได้รับการรับรองเมื่อปี 1997 โดยมีเป้าหมายเพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกออกสู่ชั้นบรรยากาศ

ภายใต้พิธีสารดังกล่าวได้มีการกำหนดก๊าซเรือนกระจกที่สำคัญไว้ 6 ชนิด ได้แก่ คาร์บอนไดออกไซด์, มีเทน, ไนตรัสออกไซด์, ไฮโดรฟลูออโรคาร์บอน, เปอร์ฟลูออโรคาร์บอน และซัลเฟอร์เฮกซาฟลูโอไรด์ และคิดเทียบเป็นปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ในการลดก๊าซเรือนกระจก เป็นภาคบังคับสำหรับประเทศพัฒนาแล้วที่จะต้องลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในระดับต่ำกว่าปริมาณก๊าซเรือนกระจกในปี 1990

ขณะที่ความตกลงปารีส หรือ Paris Agreement ซึ่งเป็นข้อตกลงระหว่างประเทศฉบับใหม่ที่มีเป้าหมายในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่ได้รับการรับรองเมื่อปี 2015 โดยประเทศสมาชิกตั้งเป้าร่วมกันในการรักษาการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิเฉลี่ยของโลกให้ต่ำกว่า 2 องศาเซลเซียสและพยายามรักษาระดับอุณหภูมิเฉลี่ยให้ต่ำกว่า 1.5 องศาเซลเซียส โดยจะเป็นความร่วมมือของทุกประเทศและไม่จำกัดเพียงแค่ประเทศพัฒนาแล้วเหมือนกับในพิธีสารเกียวโต

ประเทศไทยเองก็เป็นส่วนหนึ่งของความตกลงปารีสโดยได้มอบสัตยาบันสารเข้าเป็นภาคีความตกลงปารีสไปเมื่อปี 2016 และได้กำหนดเป้าหมายเพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกลงร้อยละ 20-25 ให้ได้ภายในปี 2030

และนับตั้งแต่นั้นมาในสนธิสัญญาระหว่างประเทศและกฎหมายภายในประเทศหลายฉบับก็ได้มีการปรับใช้กฎระเบียบที่สอดคล้องกับข้อตกลงระหว่างประเทศเพื่อต่อสู้กับปัญหาโลกร้อนโดยเฉพาะ Paris Agreement ที่กำหนดให้การซื้อขายคาร์บอนเป็นแนวทางหลักที่ใช้ในการลดการปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ทั่วโลก โดยได้มีการระบุถึงความร่วมมือระหว่างประเทศเพื่อบรรลุเป้าหมายด้านสภาพภูมิอากาศ

นั่นหมายความว่าประเทศต่าง ๆ จะสามารถถ่ายโอนคาร์บอนเครดิตที่ได้มาจากการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้อีกประเทศเพื่อช่วยให้สามารถบรรลุเป้าหมายด้านสภาพภูมิอากาศได้ ซึ่งกลไกคาร์บอนเครดิตภายใต้ Paris Agreement จะเป็นอีกหนึ่งทางที่ช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และเอื้อให้เกิดความร่วมมือระหว่างองค์กรในแต่ละประเทศ

ทั้งนี้ คาร์บอนเครดิตจะแบ่งได้เป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่ 1.คาร์บอนเครดิตที่ได้มาจากโครงการการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (Carbon Avoidance Projects) และ 2.คาร์บอนเครดิตที่ได้มาจากโครงการดูดกลับก๊าซเรือนกระจก (Carbon Removal Projects)

โดยคาร์บอนเครดิตที่ได้มาจากโครงการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจะมีตั้งแต่การวางแผนการจัดการป่าไม้ การเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ที่ดิน การใช้พลังงานหมุนเวียนเพื่อลดก๊าซเรือนกระจกที่ออกสู่ชั้นบรรยากาศ หรือการเปลี่ยนไปใช้แหล่งพลังงานที่ปล่อยคาร์บอนน้อยลง ไปจนถึงการจัดการขยะหรือของเสียเพื่อลดมลพิษ และลดการปล่อยคาร์บอนออกสู่ชั้นบรรยากาศ

ส่วนคาร์บอนเครดิตที่ได้มาจากโครงการดูดกลับก๊าซเรือนกระจก จะเป็นการใช้เทคโนโลยีดึงคาร์บอนออกจากชั้นบรรยากาศ เช่น เทคโนโลยี Direct Air Capture (DAC) ที่คาร์บอนจะถูกกำจัดออกจากชั้นบรรยากาศผ่านกระบวนการทางเคมี และ Carbon Capture Utilization and Storage (CCUS) กระบวนการดักจับคาร์บอนได้ออกไซด์เพื่อกักเก็บไว้หรือนำมาแปลงเป็นเมทานอล

นอกจากนี้ยังรวมไปถึงการกำจัดคาร์บอนตามธรรมชาติผ่านการปลูกต้นไม้ หรือฟื้นฟูสภาพป่า เพื่อเป็นการสร้างและรักษาแหล่งดูดซับคาร์บอนออกจากชั้นบรรยากาศ ซึ่งโครงการทั้งสองประเภทที่ได้รับการรับรองจะสามารถสร้างคาร์บอนเครดิตที่นำไปใช้ซื้อขายได้ และสำหรับองค์กรที่ทำหน้าที่รับรองโครงการที่ลดการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกในไทย คือ “องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน) หรือ อบก.” ภายใต้กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม